استودیوی فیلمسازی ژاپنی جیبلی خشنودی خود از تصمیم تازهی هایائو میازاکی را پنهان نمیکند. میازاکی 75ساله خبر از بازگشت دوبارهاش به فیلمسازی داده است و به این ترتیب از بازنشستگی خودخواستهاش بیرون میآید. همان طور که بازنشستگی این انیماتور کهنهکار خبری بسیار بد برای استودیو بود، خبر بازگشت دوبارهاش هم میتواند بهترین خبری باشد که به آنها داده شده است. بازنشستگی میازاکی در سال 2013 رخ داد و زمانی که او در جریان رقابت برای دریافت جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز اعلام کرد که دیگر فیلمی را کارگردانی نخواهد کرد. ونیز در سال 2005 یک شیر طلای افتخاری به این هنرمند اهدا کرده بود. انتشار این خبر در آن زما، از سوی کسی که والت دیزنی ژاپن لقب گرفته، صنعت سینمای این کشور آسیایی را در بهت و حیرت فرو برد. اما بیش از همه، استودیوی جیبلی ضرر کرد. میازاکی مؤسس این کمپانی و کارگردان اصلی تولیدهای آن بوده است.
به هر حال خبر بازگشت میازاکی بازتاب وسیعی در رسانههای گروهی ژاپن داشته و باعث دلگرمی انیماتورها و دوستداران آثار انیمیشن شده است. این در حالی است که میازاکی گفته فقط برای کارگردانی یک فیلم دیگر به صحنه بازمیگردد و پس از آن، دوباره به خلوت خواهد رفت. با این وجود، تولید یک فیلم دیگر توسط میازاکی هم برای صنعت سینمای ژاپن و همین طور دوستداران بینالمللی انیمیشنها غنیمت است.
اثر تازهی میازاکی یک فیلم بلند سینمایی است که تولیدش میتواند دستمایهی تولید یک فیلم در فیلم تماشایی شود! او مدتی قبل با همکاری موزهی جیبلی در شهر توکیو مشغول کار روی فیلم کوتاهی به نام بورو کرم صدپا شد، اما روند کار چندان مطابق میل میازاکی نبوده و او ناخشنودیاش را از نحوهی تولید اعلام کرده است. به دلایلی که برای رسانهها مشخص نیست، میازاکی ناگهان تصمیم میگیرد این فیلم کوتاه را به یک فیلم بلند تبدیل کند. جالب اینکه او در مصاحبهی اختصاصیاش با شبکهی تلویزیونی اناچکی ژاپن، اصلاً درباره دلیل تصمیمگیریاش و ساخت فیلمی بلند از این اثر کوتاه صحبت نکرده است.
از قرار معلوم میازاکی فیلمنامهی نسخهی سینمایی را آماده و روی این نکته تأکید کرده است که ساخت فیلم سینمایی بورو کرم صدپا حدود پنج سال طول خواهد کشید. به این ترتیب، او فیلم را برای جشن هشتادسالگی خود آمادهی نمایش خواهد کرد. اطلاعات اندکی درباره فیلم و حالوهوای آن موجود است. برای مثال، مشخص نیست داستان آن چیست و چه شخصیتهایی دارد، چهگونه به مسائل روز نگاه میکند و آیا شباهتی به ساختههای قبلی سازندهاش دارد یا نه. به همین دلیل، منتقدان و رسانههای گروهی از پروژهی جدید میازاکی به عنوان یک پروژهی اسرارآمیز و پررمزوراز اسم میبرند! همهی اینها در حالی است که هنوز چراغ سبز تولید فیلم هم صادر نشده است. میازاکی خبر ساخت این فیلم را ابتدا در رسانههای گروهی اعلام کرد و احتمالاً پس از این با همکارانش در استودیو صحبت خواهد کرد.
استودیوی جیبلی در طول چند سال گذشته دو انیمیشن افسانهی شاهزادهخانم کاگویا (2013) و وقتی مارنی آنجا بود (2014) را تولید کرده است. فیلم اول بر اساس یک فولکلور ژاپنی و با هزینهی تولید 49 میلیون دلار، در داخل کشور فقط 24 میلیون دلار فروش کرد. اما فیلم دوم موفقتر بود و با بودجهای ده میلیونی، حدود 34 میلیون دلار فروخت. این درام خانوادگی با نگاهی به داستان رمانی به همین نام از جوآن رابینسن ساخته شده و ماجراها را از انگلستان به شهری در ژاپن منتقل کرده است. موفقیت مالی و انتقادی این فیلم، باعث محبوبیت بیشتر رمان و فروش بیشتر آن در سطح جهان شد. بعد از نمایش عمومی این انیمیشن بود که استودیوی جیبلی اعلام کرد از این پس دیگر انیمیشنهای بلند تولید نخواهد کرد و فعالیتش را بر فیلمهای کوتاه متمرکز میکند.
تحلیلگران اقتصادی سینما میگویند در غیبت استودیوی جیبلی از عرصهی تولید آثار بلند بود که انیمیشن نام تو موفق شد اولین انیمیشن صد میلیون دلاری عنوان بگیرد که خارج از استودیوی جیبلی تولید شده است. این انیمیشن توسط ماکوتو شینکای کارگردانی شده و یک شرکت کوچک فیلمسازی تهیهکننده و کمپانی توهو پخشکنندهاش بوده است. این درام فانتزی که از چند ماه پیش در ژاپن اکران شده، تا به حال 170 میلیون دلار در گیشهی سینماهای این کشور فروخته است. داستان درباره یک دختر نوجوان روستایی است که دوست دارد در توکیو زندگی کند. او در جسم یک پسر نوجوان اهل توکیو قرار میگیرد و آنها شروع به نامهنگاری با هم میکنند. منتقدان هم حسابی این فیلم را تحسین کردهاند.
تا امروز باد میوزد آخرین فیلم میازاکی است که در سال 2013 ساخته شد و با فروشی 113 میلیون دلاری، پرفروشترین محصول سال سینمای ژاپن شد. داستان این فیلم زندگینامهای درباره جیرو هوریکوشی است، مهندس پروازی که هواپیمای جنگی میتسوبیشی را طراحی کرد. این هواپیماها به کمک ارتش امپراتوری آمدند و در نبرد معروف پرل هاربر استفاده شدند. داستان نگاهی هم به دوران ریاضت اقتصادی ژاپن در روزهای سخت جنگ جهانی دوم دارد و دستوپنجه نرم کردن مردم با رکود اقتصادی، شیوع بیماریهای مسری و بلایای طبیعی را به تصویر میکشد.
عموم علاقهمندان سینما در سراسر جهان، میازاکی را با فانتزی شهر اشباح میشناسند؛ فیلمی که در سال 2003 اسکار بهترین انیمیشن را برنده شد. کمپانی والت دیزنی پخشکنندهی این انیمیشن در آمریکا بود. همان زمان گفته شد میازاکی در تدارک ساخت یک انیمیشن برای این کمپانی است اما این اتفاق هیچوقت رخ نداد. این در حالی بود که میازاکی به عنوان تحسینکنندهی آثار انیمیشن والت دیزنی، از علاقهی وافرش برای همکاری با این کمپانی خبر داده بود.
میازاکی که علاقهای به صحبت درباره فیلم جدیدش ندارد، فقط روی این موضوع تأکید کرده است که «تا زمان مرگش به کار طراحی و کشیدن استوریبرد ادامه خواهد داد.» البته توشیو سوزوکی، از تهیهکنندگان فعال جیبلی، این توضیح ظاهراً اضافی را داده است که این حرف به معنی کارگردانی تعداد بیشتری انیمیشن توسط میازاکی نیست!