نوروز امسال با بصرفه‌ترین سیم‌کار کشور

سینمای جهان » چشم‌انداز1395/12/14


ترامپ و مسئولیت اجتماعی!

آسیاتک: هیام عباس نماینده هنرمندان جهان عرب

کیکاوس زیاری

 

هیام عباس در بین علاقه‌مندان دنیای سینما چهره شناخته‌شده‌ای است و حضورش در یک فیلم سوری به‌خصوص در این دوره و زمانه می‌تواند جذاب و توجه‌برانگیز باشد. از این منظر «Insyriated» فیلمی مثال‌زدنی است؛ درامی پرتنش و سیاسی که داستانش در سوریه‌ی جنگ‌زده اتفاق می‌افتد. جنگ داخلی و چندساله‌ی سوریه، سینما را نیز بی‌نصیب نگذاشته است و در کنار مستندهای تکان‌دهنده درباره فجایع خونین این کشور، فیلم‌های داستانی تأثیرگذاری هم تولید می‌شوند.
جنگ در سوریه صنعت سینمای بومی را به حاشیه رانده است و هنرمندان سوری فعالیت چندانی در زمینه‌ی تولید فیلم ندارند. اما مثل سینمای فلسطین، ادامه‌ی حیات سینمای سوریه با کمک هنرمندان بین‌المللی، به‌ویژه اروپایی و عربی، امکان‌پذیر بوده است. درام تازه هیام عباس که جوایزی از جشنواره بین‌المللی برلین دریافت کرد، محصول کشور بلژیک و به زبان عربی است. کارگردان این فیلم، فیلیپه ون لیو، از هنرمندان و مدیران فیلم‌برداری کشور بلژیک است. او از مدتی قبل در فرانسه ساکن شده است و فیلم قبلی‌اش روزی که خدا به سفر رفت (2008) هم مضمونی زنانه دارد. او اگر در این‌جا به روایت بخشی از زندگی سخت یک زن سوری در دل جنگی ویرانگر می‌پردازد، در فیلم اول خود به سراغ زنی رواندایی در دوران نسل‌کشی سال 1994 این کشور می‌رود.
هیام عباس سرشناس‌ترین بازیگر معاصر فلسطینی در ساخته‌ی تازه ون لیو، نقش زن میانسالی را به عهده دارد که در بحبوحه‌ی جنگ سوریه همراه خانواده‌اش در منزل مسکونی خود در دمشق گیر می‌افتد. شهر درگیر جنگی سخت بین نیروهای دولتی و مخالفان بشار اسد است و آپارتمان محل زندگی زن، تحت تأثیر درگیری‌های بیرونی و رنج و عذاب مربوط به آن است. افراد حاضر در آپارتمان، اقشار مختلف جامعه‌ی سوریه را نمایندگی می‌کنند.
اگرچه این فیلم یک بار دیگر توجه‌ها را به موضوع جنگ داخلی و ظاهراً ناتمام سوریه جلب کرده، اما فراتر از آن است و موضوع‌های وسیع‌تری را در بر می‌گیرد. بازیگران و دیگر هنرمندان فیلم هم به مناسبت نمایش آن، به اظهار نظرهای گوناگون درباره موضوع‌های مختلف پرداخته‌اند. هیام عباس 46 ساله که در سال‌های اخیر کارگردانی را هم در کارنامه‌اش تجربه کرده، به بهانه‌ی این فیلم اقدام‌های دانلد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا، را نیز محکوم کرده است. او هم نسبت به دستور ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور مسلمان و عرب به ایالات متحده، واکنش نشان داده است. به گفته‌ی بازیگر فیلم‌های تحسین‌شده‌ای مثل اینک بهشت و عروس سوری: «ترامپ فقط جامعه آمریکا را فقیرتر و ضعیف‌تر می‌کند. در رابطه با اظهارات ترامپ، فقط از یک کلمه می‌توانم استفاده کنم: "احمقانه". در تمام جهان مردم در تلاش‌اند تا درها را باز کنند. جوامع با تلفیق آدم‌های متفاوت، غنی‌تر و ثروتمندتر می‌شوند اما ترامپ برعکس، این تنوع فرهنگی و نژادی را نمی‌خواهد و با این تفکر، آمریکا را فقیرتر می‌کند.» با آن که دستور جنجالی ترامپ فقط برای یک روز پایدار بود و چند قاضی عالی‌رتبه‌ی آمریکایی رأی به نقض آن دادند، اما تأثیر بزرگی بر دنیای فیلم و سینما و حتی جوامع مختلف گذاشت.
رسانه‌های جهان عرب، اظهارات هیام عباس را در سطح وسیعی انعکاس داده‌اند و به اهمیت نقش هنرمندان در زندگی اجتماعی و وظیفه‌شان در قبال مسائل و مشکلات مردم عادی اشاره کرده‌اند. البته در جهان عرب، این نخستین بار نیست که هیام عباس موضع‌گیری تند و سختی دارد. در واقع نه‌تنها فیلم‌های او، بلکه گفت‌وگوها و سخنرانی‌هایش همیشه رنگ‌وبوی اجتماعی و سیاسی داشته‌اند.
هیام عباس پس از بازی در تعدادی درام انتقادی و اجتماعی، در سال 2012 اولین فیلم خود را در مقام کارگردان ارائه کرد. میراث داستان یک خانواده فلسطینی مسلمان را تعریف می‌کند که در دهکده‌شان در جلیله، در تدارک برگزاری مراسم ازدواج یکی از دخترهای خانه هستند. جنگ اسراییل و لبنان به اوج خود رسیده است و تأثیرش در جشن عروسی هویداست. تضادهای درونی خانواده با جنگ بیرونی گره می‌خورد و درام خلق می‌شود. در دل داستان فیلم، موضوع‌هایی مثل مدرنیته و سنت، عشق ممنوع، مبارزه و مقاومت مطرح می‌شوند. میراث هم مثل بسیاری از تولیدهای سینمای فلسطین، روحیه‌ای سرخوشانه دارد و نمی‌توان شباهت زیادی بین آن و اخبارهای عبوس شبکه‌های خبری درباره فلسطین و مبارزه‌های مردم آن پیدا کرد.
هیام عباس که در کنار همکاری با هنرمندان سینمای عرب در فیلم‌های خارجی‌زبانی مثل بابل، مونیخ و مهمان هم بازی کرده است، سینما را وسیله‌ای برای بیان دردها و مشکل‌های جامعه‌ی بشری می‌داند. همین احساس وظیفه در قبال مردم، عامل اصلی علاقه‌ی او به فیلم‌سازی بوده است. عباس پیش از اولین فیلم بلند سینمایی‌اش، دو فیلم کوتاه را کارگردانی کرده بود. او در رابطه با تغییر جایگاهش از بازیگر به فیلم‌ساز می‌گوید: «زمانی که فیلم‌های کوتاهم را می‌ساختم، به این نتیجه رسیدم که باید فیلم بلند هم کارگردانی کنم. اما درگیر کار نوشتن و بازیگری در پروژه‌های دیگری بودم. زمانی که فیلم‌نامه‌ی جذاب علا حلیحل را خواندم، احساس کردم دیگر وقت آن رسیده است که دست به کار شوم. البته فیلم‌نامه‌ی این نویسنده‌ی سوری، ابتدا بیش‌تر حال‌وهوایی کمدی داشت؛ و می‌دانستم باید آن را به شکلی شخصی و به خودم نزدیک کنم تا بتوانم با آن ارتباط برقرار کنم.»
هیام عباس هم عقیده دارد داستان‌های زنانه‌ی بسیار زیادی در ارتباط با زنان منطقه‌ی خاورمیانه وجود دارند و او و همکارانش باید آن‌ها را روایت کنند: «من یک زنم. چه کاری می‌توانم انجام دهم؟ نمی‌خواهم وقتی صحبت از کار هنری می‌شود، شکاف جنسی ایجاد کنم و به تفکیک زن و مرد بپردازم. اما به عنوان یک هنرمند باید کاری را انجام دهم که می‌توانم. در چنین حالتی، طبیعی است که تعریف داستان‌های زنانه در اولویت قرار می‌گیرند. در 25 سال گذشته در جایی در مرز لبنان و اسراییل زندگی کرده‌ام. با داستان فیلمم ارتباط بسیار نزدیکی دارم و با ساخت آن، می‌خواستم دیگران را در تجربیات و مشاهداتم شریک کنم. کارهای بعدی هم همین حال‌وهوا را خواهند داشت.»

کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:

https://telegram.me/filmmagazine

جدیدترین‌ها

آرشیو

فیلم خانه ماهرخ ساخته شهرام ابراهیمی
فیلم گیج گاه کارگردان عادل تبریزی
فیلم جنگل پرتقال
fipresci
وب سایت مسعود مهرابی
با تهیه اشتراک از قدیمی‌ترین مجله ایران حمایت کنید
فیلم زاپاتا اثر دانش اقباشاوی
آموزشگاه سینمایی پرتو هنر تهران
هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت
گروه خدمات گردشگری آهیل
جشنواره مردمی عمار
جشنواره انا من حسین
آموزشگاه دارالفنون
سینماهای تهران


سینمای شهرستانها


آرشیوتان را کامل کنید


شماره‌های موجود


نظر شما درباره سینمای مستقل ایران چیست؟
(۳۰)

عالی
خوب
متوسط
بد

نتایج
نظرسنجی‌های قبلی

خبرنامه

به خبرنامه ماهنامه فیلم بپیوندید: