نتفلیکس راهش به بازار سینمای آسیا را باز کرده است اما حضور این پدیدهی جنجالی در این قاره هم خالی از هیاهو نبوده است. انگار که قرار است نام نتفلیکس همیشه با نوعی حرفوحدیث همراه باشد. این کمپانی بزرگ سرگرمی موفق برای باز کردن راهش در آسیا، سراغ صنعت سینمای دو کشور بزرگ و پرجمعیت یعنی ژاپن و کره جنوبی رفته است که گیشهی سینماهایشان همواره با موفقیت مالی محصولات بومی همراه بوده است. این کشورها در کنار چین و هند، صنعت سینمای قوی و پیشرفتهای دارند و همیشه حرفهای تازهای برای گفتن داشتهاند.
در ژاپن رسانههای گروهی در این باره صحبت میکنند که نتفلیکس میتواند به فیلمسازان کشورشان کمک کند تا خلاقیتها و استعدادهایشان را بروز دهند و فیلمهای بزرگ بسازند؛ موضوعی که باور تعدادی از فیلمسازان ژاپنی هم هست. نائومی کاواسه یکی از این فیلمسازان است که در سال 1997 و پس از دریافت جایزه دوربین طلایی جشنواره کن، نهتنها برای جشنوارههای جهانی بلکه در میان سینمادوستان سراسر جهان هم به چهرهای مطرح بدل شد. وی بهتازگی در گفتوگویی از سختتر شدن شرایط فیلمسازی در ژاپن گفته است و اینکه یافتن سرمایه برای فیلمسازی بسیار مشکل شده است. کاواسه به این موضوع تلخ اشاره میکند که طی سالهای اخیر نتوانسته سرمایهی لازم را از منابع داخلی تأمین کند و اگر کمک و حمایت خارجی نبود، نمیتوانست فیلمهایش را بسازد.
نتفلیکس در چنین شرایطی یک سرمایهگذار مطمئن و خوب است. به گفتهی کاواسه: «کمپانیها و شرکتهای فیلمسازی فعال در ژاپن، بیشتر از داستان و محتوای فیلمها به گروه بازیگرانشان توجه دارند. آنها بیشتر میخواهند از وجود ستارگان و بازیگران بزرگی بهره ببرند که میتوانند تضمینکنندهی جذب تماشاگران باشند. آنها تنها در این حالت مطمئن میشوند که پولشان برمیگردد و سودی هم نصیبشان میشود.» هیکاری آخرین فیلم کاواسه است که با حمایت سرمایهگذاران فرانسوی تولید شده است. او میگوید نتفلیکس آزادی عمل بیشتری را برای فیلمسازانی مانند او تأمین میکند. سرمایهی فیلم بعدی وی به طور کامل توسط نتفلیکس فراهم شده است و مدیران این کمپانی از طریق او به دنبال جذب تعداد بیشتری از فیلمسازان ژاپنی هستند.
بونگ جونهو فیلمساز سرشناس کرهای هم تازهترین فیلمش اوکجا را با سرمایهی نتفلیکس ساخته است. این هنرمند مؤلف هم مثل کاواسه به این نکته اشاره میکند که همکاری خوبی با تهیهکنندگان فیلمش داشته و در زمان کارگردانی از آزادی عمل کاملی برخوردار بوده است. اوکجا اولین محصول کرهای نتفلیکس است و این شبکه قصد دارد سالانه بیش از ده فیلم را با همکاری فیلمسازان صاحبنام این کشور تولید کند. تد سارادوس از مسئولان برجستهی نتفلیکس میگوید: «بسیار افتخار میکنم که در تولید اوکجا نقش داشتهایم. به باور من، بونگ یکی از بهترین فیلمهای سینمای جهان را ساخته است.» اما هم بونگ و هم تهیهکنندگان فیلم میدانستند که این همکاری بدون جنجال نخواهد بود. به همین دلیل فیلمساز توضیح میدهد که بخشی از قراردادش با نتفلیکس از همان ابتدا این بود که اوکجا فقط در سینماهای کره جنوبی، آمریکا و انگلستان به نمایش عمومی درآید: «برای من خیلی مهم است که بدانم یک فیلم سینمایی چهگونه پخش خواهد شد اما در عین حال به دنبال آزادی عمل هم هستم. خیلی مهم است که امتیاز تدوین فیلم در اختیار خودم باشد. فرقی نمیکند شما در کره کار میکنید یا آمریکا، و آیا فیلمساز بزرگی مثل اسپیلبرگ یا اسکورسیزی هستید یا نه، چون هر کجا و هر کسی که باشید، بسیار سخت است که صددرصد کنترل فیلمی مثل اوکجا را داشته باشید. اما نتفلیکس این آزادی عمل را برایم مهیا کرد و من برای این همکاری حتی یک ثانیه هم مکث نکردم.»
اشاره بونگ به نحوهی توزیع فیلمش در کره و دیگر کشورهای جهان، همان موضوعی است که تولید فیلمها توسط نتفلیکس را با دردسر همراه کرده است. زمانی که اوکجا آماده نمایش عمومی شد، چند زنجیرهی بزرگ سینمایی کره جنوبی اعلام کردند که حاضر به نمایش آن نیستند. مراکز معتبری چون سیجی، سیجیوی، لوته سینما و مگاباکس که عموم فیلمهای کرهای توسط آنها راهی سالنهای سینما میشوند، درام اجتماعی بونگ را به دلیل مدلی که نتفلیکس برای توزیع فیلمهایش دنبال میکند، مورد بیمهری قرار دادند. مسئولان سیجیوی رسماً اعلام کردند پخش همزمان فیلمهای سینمایی در سالنهای نمایش و اینترنت میتواند «سیستم توزیع فیلمها را نابود میکند.» آنها هم مثل خیلیهای دیگر عقیده دارند که فیلمهای سینمایی اول باید در سالنهای نمایش روی پرده بروند و مردم با خرید بلیت و در سالن تاریک به تماشای آنها بنشینند.
اما تد سارادوس عقیده دارد که آینده از آنِ شیوهی نتفلیکس است: «سیستم توزیع فیلم هم مثل خیلی چیزهای دیگر در حال تغییر است و همهی ما مجبوریم با آن همراه شویم.» البته بونگ هم با او موافق است و قبول ندارد که شیوهی توزیع نتفلیکس، صدمهای به سینما و سالنهای نمایش میزند: «مدتی قبل یکی از فیلمهای دههی 1960 فرانسه را تماشا میکردم. در صحنهای از فیلم کسی میگوید به دلیل ظهور تلویزیون دیگر فیلم و سینما مرده است. اما این طور نشد. در واقع اینها موضوعهایی نیستند که بخواهیم بابتشان نگران باشیم. مطمئنم جوانان همراه خانوادههایشان برای تماشای فیلمها به سالنهای نمایش خواهند رفت و در عین حال، فیلمهای زیادی را هم روی اینترنت یا در خانههایشان تماشا خواهند کرد.»
اکران عمومی اوکجا با وجود همهی تنشها با موفقیت خوبی روبهرو شد و با اینکه فیلم در کمتر از صد سالن روی پرده رفته است، رتبهی چهارم جدول فروش را به دست آورد. نتفلیکس در هند هم مذاکراتی را با عامرخان آغاز کرده است تا تهیهکنندهی فیلم بعدی او باشد. برخی میگویند نتفلیکس در چین و در حالی که به دنبال یافتن راه نفوذ به صنعت سینمای آن بوده، عامرخان را کشف کرده است! دانگل درام زندگینامهای و ورزشی این خان بزرگ بالیوود، پس از 52 روز نمایش عمومی در چین نزدیک به 186 میلیون دلار فروش کرده است. از این رو به نظر میرسد نتفلیکس هم نمیخواهد از این خوانِ یغما دور بماند و سرش بیکلاه!
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
https://telegram.me/filmmagazine
[بونگ جونهو و تد سارادوس ]