دیبا زاهدی با بازی در پنجستاره به عنوان بازیگری جوان و آیندهدار به سینمای ایران معرفی شد و نخستین قدمهایش را در این عرصه با این فیلم برداشت. او پیش از این زیر نظر استادانی چون زندهیاد حمید سمندریان، مهتاب نصیرپور و محمد رحمانیان آموزش دیده است و دانشآموختهی رشتهی معماری است اما به گفتهی خودش همیشه سودای حضور در سینما را داشته و تا پیش از این فیلم هم فعالیت در سینما را خیلی دور نمیدیده است. به بهانهی اکران پنجستاره با او گپوگفتی داشتیم.
پنجستاره نخستین حضور حرفهای شما در سینماست، هر چند که در شیوهی بازیتان کمتر ناپختگی یک بازیگر تازهکار دیده میشود. تا پیش از حضور در این فیلم تجربهی کار تصویری داشتید؟
پنجستاره اولین کار تصویریام بود. زمانی که در تئاترهای دانشجویی کار میکردم، چند باری تست بازیگری داده بودم، از جمله برای فیلم دربند. اما هر بار به دلیلی این ماجرا به تعویق افتاد تا اینکه توسط آقای سماواتی به آقای کامبوزیا پرتوی معرفی شدم که هم مشاور کارگردان بود و هم بازنویسی فیلمنامه و مسئولیت انتخاب بازیگران را به عهده داشت. آقای پرتوی من را انتخاب کردند و خانم افشارزاده هم تأیید کرد. در زمان جشنوارهی فجر شایعه شده بود که من از اقوام آقای پرتوی هستم. اما من هیچ نسبتی با ایشان ندارم. در فضای کنونی سینمای ما، حواشی زیادی در اطراف هر بازیگری ایجاد میشود و برای من هم با وجود تازهکار بودنم این حاشیهها وجود دارد. آقای پرتوی خیلی به گردن من حق دارند و دائم راهنماییام میکنند. حتی بعد از پایان کارم در پنجستاره هم این ارتباط برقرار مانده و من هر بار که پیشنهادی به دستم میرسد با ایشان مشورت میکنم. خب این خیلی طبیعی بود که در اولین برخوردم با اهل رسانه و مردم در جشنوارهی فجر تنها نباشم. به همین دلیل سعی میکردم از آقای پرتوی فاصله نگیرم و به توصیههایشان عمل کنم. در مجموع از اینکه این قدر خوششانس بودم که با پیشکسوتها همراه باشم خوشحالم.
در چه رشته ای تحصیل کردهاید و متولد چه سالی هستید؟
متولد سال 68 هستم و فارغالتحصیل رشتهی معماری، اما قصد دارم برای فوق لیسانس رشتهی کارگردانی را دنبال کنم. البته کلاً قصد ندارم از معماری جدا بشوم، ولی سینما برایم مهم است و محوریت زیادی در زندگیام دارد.
بعد از خواندن فیلمنامهی پنجستاره تا چه حد با نقش ارتباط برقرار کردید؟ چهقدرروحیات این شخصیت به شما نزدیک بود؟
وقتی فیلمبرداری شروع شد فقط قصهای یک خطی از داستان میدانستم و تا یک هفته فیلمنامه نداشتم. طبعاً چیز زیادی هم از نقش نمیدانستم و تا حد زیادی خودم را به کارگردان سپردم که دقیقاً میدانست دنبال چیست و چه انتظاری از هر یک از بازیگرانش دارد.
تمرینهای سر صحنه چهطور بود؟
با توجه به اینکه ما از قبل دورخوانی نداشتیم تمرینهای سر صحنه جدی دنبال میشد. در تمام تمرینها آقای شهاب حسینی کمک حالم بود و نقش زیادی در بالا بردن سطح بازیام داشت. بدون کمک او شاید موفق نمیشدم از پس نقش بربیایم و اعتماد به نفس لازم را برای حضوری مطمئن در برابر دوربین پیدا کنم.
اینکه از ابتدا فیلمنامهی کامل در اختیارتان گذاشته نشد دلیل خاصی داشت؟
نمیدانم، شاید صلاح میدانستند که به عنوان بازیگری تازهوارد در اوایل کار از کلیت فیلمنامه چیزی ندانم. البته از ابتدا شخصیتپردازی مریم در فیلم کامل نشده بود و بهمرور این اتفاق افتاد. وقتی خانم افشارزاده برایم از نقش گفت، کمی تجزیه و تحلیلش کردم و فکر کردم مریم دختری است که ریتم حرکاتش کند است و رفتارش فرم خاصی دارد. نیاز بود که حرکاتم را مطابق با خصوصیات نقش تغییر بدهم. مریم به لحاظ رفتاری و حرکات فیزیکی تا حدی از من فاصله داشت. ولی از طرف دیگر، دانشجو بود و این شرایط برای من ملموس بود. طبقهی اجتماعی این شخصیت با مراودههایی که با آدمهایی از این جنس داشتم بهاصطلاح دستم آمد و توانستم ویژگیهای رفتاری این طیف از آدمها را بشناسم. توجهم بیشتر به بعضی از ظرایف و جزییاتی بود که گاهی حتی ناخودآگاه از افراد سر میزند و شاید به نوعی عادت رفتاری تبدیل شده باشد که تحت کنترل شخص هم نیست. البته طی اقامت ما در هتل در زمان فیلمبرداری، وقت گذراندن و دقت کردن به حرکات و رفتار کارکنان هتل تأثیر زیادی در شکلگیری شخصیتم داشت.
مریم شخصیتی است که کنشهایش در فیلم برای مخاطب باورپذیراست، خصوصاً در مواقعی که باید تصمیم بگیرد و انتخاب کند. چهقدر ایدههای خودتان هنگام کار به این مسأله کمک کرد؟
من در مورد نقش با خانم افشارزاده زیاد صحبت میکردم. معمولاً اگر چیزی به ذهنم میرسید که مناسب نقش بود حتماً میگفتم و البته خانم افشارزاده راهنمایی زیادی برای رسیدن به نقشم انجام داد. مثلاً سکانس تالار پذیرایی که باید روبهروی مأمور حراست (همایون ارشادی) میایستادم و در مورد دزدی حرف میزدم، ناخودآگاه ریتم بازی و حرف زدنم تند شد و یکی از سختترین سکانسهای بازیام در این فیلم بود که باز خانم افشارزاده کمکم کرد به حالوهوای نقش نزدیک شوم. از طرفی چون مهشید افشارزاده زمانی بازیگر بود کاملاً با این فضا آشنا بود و هوای بازیگرانش را داشت.
معمولاً یکی از نگرانیهای بازیگرانی که برای نخستین بار مقابل دوربین قرار میگیرند، همبازی شدن با بازیگران شناختهشده است. همبازی شدن با بازیگران صاحبنامی چون شهاب حسینی، بهنوش بختیاری و بهناز جعفری چهطور بود؟
بعد از اینکه روبهروی بازیگرانی که درکارشان حرفهای هستند و از طرف دیگر مراقب بازی بازیگر مقابلشان هم هستند قرار گرفتم نگرانیام کم شد. شهاب حسینی از جمله بازیگرانی بود که سکانسهای مشترک زیادی با هم داشتیم. او آدم بسیار متواضعی است و رفتارش با من طوری بود که هیچوقت احساس نکردم مقابل یک سوپراستار بازی میکنم. آرامش و بیاسترس بودن مقابل دوربین را مدیون همهی بازیگران فیلم و عوامل پشت دوربین بهخصوص خانم افشارزاده هستم.
گویا قبل از پنجستاره هم پیشنهادهایی برای بازیگری داشتید؟
بله، اما هیچکدام به نتیجه نرسید. برخی از این پیشنهادها را قبول نکردم و برای بعضی از فیلمها هم انتخاب نشدم. اما عجلهای هم برای دیده شدن ندارم و دوست دارم آهسته و پیوسته این مسیر را طی کنم. مثلاً ترجیح میدهم در طی ده سال چهار یا پنج فیلم بازی کنم، اما فیلمهایی باشند که دوستشان داشته باشم و ارتباط خوبی با نقشم در آنها برقرار کنم. لذت بازیگری و کیفیت حضورم در یک فیلم بیشتر برایم اهمیت دارد تا تعداد حضورم در فیلمهای سینمایی.
فکر میکنید آن طور که باید از پس ایفای نقشتان در پنجستاره برآمدید؟ بازتابها دربارهی بازی شما چهگونه بود؟
تا قبل از نمایش فیلم در جشنوارهی فیلم فجر خیلی نگران بودم که چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مریم شخصیت تخت و خودداری بود و بهاصطلاح سعی نکردم بیش از حد قدرت بازیگری را در نقش نشان بدهم. طبق چیزی که برایم مشخص شده بود بازی کردم. بعد از نمایش فیلم در جشنواره بازخوردهای خوبی از سوی منتقدان و اهل سینما داشتم. در همان زمان پیشنهاد بازی در یک سریال و یک فیلم سینمایی داشتم و چند کار کوتاه و تلهفیلم هم پیشنهاد شد که با مشورت آقای پرتوی و خانم افشارزاده تصمیم گرفتم فعلاً دست نگه دارم. بسیاری این پرسش را میپرسیدند که آیا تجربهی اول بازیگریام هست یا نه؟ خدا را شکر که این نقش دیده شد. هر چند که بازیگران مقابلم در بهتر دیده شدن نقش تأثیر زیادی داشتند و قطعاً حضور آنها در شکلگیری و بهتر دیده شدن نقشم تأثیر داشته است.
در حال حاضر مشغول کار تازهای شدهاید؟
به هر حال مثل همهی بازیگران فیلمنامهی خوب برای من هم بااهمیت است و دوست دارم با کارگردانهای خوب کار کنم. به عنوان یک بازیگر تازهکار من هم قطعاً نیاز به آزمونوخطا و تجربه کردن دارم و باید دید در ادامهی مسیرم با چه پیشنهادهای مواجه میشوم و یا چه فیلمنامههایی برای بازی به من پیشنهاد میشود؟ در حال حاضر چند پیشنهاد دارم که در حال بررسی آنها هستم و امیدوارم امسال سال خوبی برایم باشد.