لذت تماشای پشت صحنه فیلم‌ها گاهی همطراز دیدن خود فیلم است؛ به ویژه فیلم‌های موفقی که مورد توجه تماشاگران قرار گرفته‌اند خود به تعلیقی پرکشش بدل می‌شوند که انگیزه تماشا را از چرایی قصه به چگونگی روایت آن بدل کرده و به مثابه سوژه‌ای تازه در برابر مخاطب قرار می‌گیرد. مدتی پیش گروه سینمایی هنر و تجربه در باشگاه فیلمی که تشکیل داده، پشت صحنه فیلم گاو را همراه با نقد و بررسی منتقدان به نمایش گذاشت. البته این فیلم ابتدا در جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد و بعد در نمایش هفتگی کانون فیلم خانه سینما به مناسبت روز ملی سینما به نمایش گذاشته شده بود. فیلمی که صحنه‌های تازه کشف شده فیلم گاو به کارگردانی داریوش مهرجویی را پس از آماده‌سازی و ترمیم در قالب یک اثر مستند بازتولید کرده بود و حتی تست‌های بازی هنرپیشه‌های فیلم هم در آن گنجانده شده بود. این نمایش ویژه به شدت مورد توجه و استقبال علاقمندان جدی سینما قرار گرفت و به نظر می‌رسد که می‌تواند به عنوان یک موضوع و قالب جدید در ارتباط با فیلم‌های مهم تاریخ سینمای ایران استمرار پیدا کند.
بازنمایی پشت صحنه فیلم‌ها را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد که البته هر کدام در زمینه‌های خاص خود دنبال می‌شود. مثلا در مطبوعات و رسانه‌های مکتوب و اینترنتی شاهد تولید گزارش‌های پشت صحنه فیلم‌ها هستیم که اغلب در ارتباط با فیلم‌های در حال تولید تهیه می‌شوند. در این گزارش‌ها، خبرنگار به پشت صحنه یک فیلم یا سریال رفته و از طریق مصاحبه با عوامل و گزارش پلان‌ها و سکانس‌های در حال فیلم‌برداری، اطلاعاتی درباره آن اثر به مخاطب ارائه می‌دهند. از جمله این‌که فضا و قصه کلی فیلم چیست، لوکیشن آن کجاست، چه بازیگرانی در آن حضور دارند و مسائلی از این دست. این گزارش‌های پشت صحنه قبل از نمایش فیلم و سریال‌ها منتشر می‌شوند و نوعی پیش آگاهی محسوب می‌شوند که می‌تواند ذهن مخاطب را نسبت به اثری که قرار است در آینده به نمایش درآید حساس کنند.
نوع دیگر از نمایش پشت صحنه در تلویزیون، روشی بود که مهران مدیری در مجموعه‌های طنز تلویزیونی‌اش باب کرده بود که در پایان هر قسمت، فرازهایی از پشت صحنه همان قسمت را پخش می‌کرد که گاهی به شکل بخش مستقل و گاه با تیتراژ برنامه همراه می‌شد. جالب این‌که گاهی این قسمت برنامه جذاب‌تر از خود برنامه موجب خنده مخاطب می‌شد. یک شیوه دیگر نمایش پشت صحنه تلویزیونی هم این است که درپایان یک مجموعه و سریال پرمخاطب تلویزیونی در یک قسمت مستقل، پشت صحنه آن سریال را به نمایش می‌گذارند. نمونه این روش را می‌توان در ارتباط با مجموعه پایتخت شاهد بود که در سری آخر خود یعنی پایتخت ۵ در یک برنامه مستقل، پشت صحنه آن هم به روی آنتن رفت.
بازنمایی پشت صحنه فیلم‌ها در شبکه نمایش خانگی هم به عنوان بخشی از یک محصول فرهنگی –سینمایی در توزیع فیلم‌ها و سریال‌های این شبکه قابل ردیابی است. اساسا یکی از امتیازات توزیع فیلم‌های سینمایی در شبکه نمایش خانگی نسبت به فیلم روی پرده، امکان تماشای پشت صحنه فیلم‌هاست که در بخش مجزایی به اسم «موارد ویژه» گنجانده شده که هم شامل عکس‌هایی از پشت صحنه است هم به شکل فیلم از برخی سکانس‌ها و پلان‌های مهم و جذاب. این تمهید به عنوان راهکاری تجاری به فروش بیش‌تر آثار نمایش خانگی هم کمک می‌کند و خیلی‌ها از سر کنجکاوی از پشت صحنه فیلم‌ها به خرید فیلم‌هایی می‌پردازند که قبلا آن را در سینما و روی پرده تماشا کرده‌اند.
در نگاهی کلی می‌توان کارکردهای «پشت صحنه» را در چند مورد خلاصه کرد؛ آشنایی‌زایی و کمک به درک بهتر و چند جانبه یک اثر، آموزش و انتقال تجربه‌های فیلم‌سازی، لذت تماشای مجدد و خودآگاهانه، درک زیرمتن‌ها و جزییات فیلم‌نامه وکارگردانی، آشنایی با چالش‌ها وشیوه‌های بازیگری و فرصتی برای نمایش نقش و سهم سایرعوامل فیلم مثل فیلم‌بردار، نورپرداز، چهره‌پرداز و تدوینگر در تولید یک اثر و در نهایت فهم ساختار فرمیک فیلم. پرداختن به پشت صحنه تلاشی است برای خوانش بهتر روی پرده.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
