در ماده 3 اساسنامه خانه سینما آمده است: «هدف از تشکیل خانه سینما کمک به پیشرفت فرهنگ و هنر کشور از طریق تلاش در جهت حفظ و صیانت حقوق مادی و معنوی دست‌اندرکاران حرفه‌ای در امر تولید، توزیع و نمایش هنرصنعت سینما از طریق ایجاد امنیت شغلی، تامین اجتماعی و همچنین کمک به فعالیت‌های فرهنگی، پژوهشی و آموزشی به منظور ارتقای دانش معنوی و حرفه‌ای اعضاء است.» اگر همین ماده از اساسنامه را معیار و ملاک قرار دهیم قطعا انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران به عنوان یکی از اصناف سی‌و‌دوگانه خانه سینما نیز در نسبت با این تبصره، مشمول تلاش‌ها و اقداماتی جهت تامین امنیت شغلی و تضمین در فعالیت‌های حرفه‌ای خود می‌شود. برخی با استناد به این‌که در این اساسنامه، دست‌اندرکاران حرفه‌ای سینما، کسانی تعریف می‌شوند که در سه امر «تولید»، «توزیع» و «نمایش» فیلم نقش دارند، انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی را خارج از این تعریف دانسته و نوع فعالیت‌های آن‌ها را مرتبط با امر تولید یا توزیع و نمایش نمی‌دانند. به نظر می‌رسد بیش از این‌که مشکل از ماهیت و کارکرد حرفه‌ای این صنف باشد در تفسیر و یافتن مصداق برای این ماده از اساسنامه سوتفاهم‌هایی شکل گرفته که امر تولید تا نمایش را در دایره‌ای تنگ و محدود معنا می‌کند. واقعیت این است که آثاری که نویسندگان و منتقدان سینمایی تولید می‌کنند اگرچه تصویری نیست و مکتوب است اما مرتبط با سینماست و در واقع آثار مکتوب سینمایی محسوب می‌شود. چه بسا فیلم‌نامه‌هایی که در بانک فیلم‌نامه خانه سینما ثبت می‌شود هیچ‌گاه به تولید یک فیلم سینمایی منجر نشود اما به عنوان یک اثر سینمایی شناخته می‌شود هرچند مکتوب. دوم این‌که برآیند این آثار مکتوب و نوشتارهای سینمایی در نهایت به ترویج و تبلیغ و تبیین چرخه تولیدات سینمایی کمک کرده و به آن رونق می‌بخشد. تولید اخبار و گزارش و مصاحبه در کنار نقد و یادداشت‌های سینمایی چه در ارتباط با یک فیلم خاص و چه در ارتباط با مسائل کلی سینما به نوعی توزیع اندیشه و انگیزه سینمایی در سطح جامعه است و در رونق گیشه‌های سینمایی تاثیر می‌گذارد. ضمن این‌که نویسندگان و منتقدان، مخاطبان را با چرخه سینما پیوند زده و سهیم می‌کنند. آن‌ها با نوشته‌ها و گاه با توصیه‌های خود به تماشای یک فیلم به رونق اقتصادی سینما کمک می‌کنند. همچنین مخاطبان را در جریان تولیدات سینمایی و نمایش آن قرار می‌دهند. بنابراین گزافه نیست که آن‌ها را یکی از حلقه‌های موثر در بخش «توزیع» این چرخه قرار دهیم. اگرچه حضور فعال و موثر منتقدان در برگزاری جلسات نمایش فیلم و نشست‌های نقد و بررسی فیلم‌ها یا برگزاری دوره‌های مختلف فیلم‌شناسی هم می‌تواند مصداقی از نقش موثر آن‌ها در امر «نمایش فیلم» باشد.
از سوی دیگر درهمین بند ماده 3 اساسنامه خانه سینما، کمک به فعالیت‌های فرهنگی، پژوهشی و آموزشی به منظور ارتقای دانش معنوی و حرفه‌ای نیز به عنوان بخشی از ماهیت و وظایف اصناف سینمایی تعریف شده. از این حیث که نویسندگان و منتقدان سینمایی مصداق عینی این بند بوده و بیش‌ترین نقش و سهم را در تحقق این هدف دارند. علاوه بر فعالیت‌های نوشتاری، حضور منتقدان درداوری‌های جشنواره‌های گوناگون سینمایی، حضور در برنامه‌های رادیو و تلویزیونی یا در برگزاری جلسات نمایش و نقد و بررسی فیلم‌ها، مصادیق فعالیت‌هایی هستند که می‌تواند به رونق و پویایی فعالیت‌های فرهنگی و پژوهشی در سینما کمک کند.
این مقدمه صرفا برای دفاع از حق موجودیت صنف نویسندگان و منتقدان سینمایی در میان اصناف خانه سینما نیست، بلکه قصد دارم یک «باید» را مطرح کنم. بایدی که به مثابه یک ضرورت در فعالیت‌های صنفی این انجمن و اعضای آن و صیانت از حق و حقوق آن‌ها مطرح است و مورد بی مهری و کم توجهی قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین کارکردهای اصناف و اتحادیه‌های صنفی در هر شغل و حرفه‌ای، تعیین تعرفه خدماتی است که آن صنف ارائه می‌دهد. تعرفه خدمات سینمایی همواره در میان اصناف خانه سینما وجود داشته حتی اگر خارج از این ضوابط نیز نرخ‌هایی تعیین می‌شود. تعیین نرخ‌های صنفی یکی از تمهیدات و راهکارهای استراتژیک جهت صیانت کاری و دفاع از حق و حقوق اعضای یک صنف و حرفه است که در همه جای دنیا هم مرسوم است. مدتی پیش انجمن فیلم‌نامه‌نویسان سینمای ایران نرخ پایه دستمزد قرارداد نگارش فیلم‌نامه در سال ۹۸ را اعلام کرد. این نرخ‌ها تا پایان سال ۱۳۹۸ اعتبار دارند و شورای مرکزی کانون فیلم‌نامه‌نویسان از همه اعضای صنف تقاضا کرده در جهت حفظ حقوق خود و همکاران‌شان با رقمی کم‌تر از این ارقام، قرارداد نگارش فیلم‌نامه‌ای را امضا نکنند. حالا این سوال مطرح است که آیا انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی که اتفاقا ذات و ماهیت کار آن‌ها نیز نوشتن است نباید صاحب تعرفه‌نامه و نرخ مصوب برای فعالیت‌های خود باشند؟ متاسفانه در شرایط کنونی فارغ از این‌که نرخ حق‌التحریرهایی که به نویسندگان و منتقدان پرداخت می‌شود بسیار ناچیز بوده و بیش‌تر به یک شوخی شبیه است، چند سالی است که اساسا میزان و مقدار این حق‌التحریرها نیز تغییر نکرده! نوشتار سینمایی شامل موارد مختلفی مثل نقد، یادداشت، مصاحبه، گزارش و تولید اخبار سینمایی است که هرکدام بنا به حجم و اهمیتی که در هررسانه‌ای دارند، نرخ متفاوتی دارند. یکی از مهم‌ترین نقدهایی که در برابر این مطالبه صنفی مطرح است و به مثابه یک چالش جدی قابل تامل است این مساله است که فعالیت‌های نوشتاری در حوزه سینما بیش از این‌که به سینما مربوط شود یک فعالیت رسانه‌ای است و نهادهای صنفی در حوزه رسانه باید پیگیر حق و حقوق آن‌ها باشند و این مساله ربطی به خانه سینما ندارد. اما واقعیت این است که انجمن منتقدان بنا به تعریف ساختاری در حال حاضر یکی از اصناف رسمی و سازمانی خانه سینما است و در درون این سامانه صنفی، هویتمند شده است و بنابر اساسنامه خانه سینما، صیانت و حمایت از حقوق آن‌ها باید به شورای مرکزی این صنف ارجاع و تفویض شود. ضمن این‌که به غیر از فعالیت‌های نگارشی، منتقدان و نویسندگان سینمایی در برگزاری نشست‌های نقد و بررسی فیلم‌ها، کارگاه‌های تخصصی در جشنواره‌های مختلف، برگزاری نشست‌های مطبوعاتی فیلم‌ها، حضور در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی نیز نقش‌آفرین هستند اما هیچ قاعده و تعرفه مشخص و مصوبی برای تامین هزینه این فعالیت‌ها وجود ندارد و ضابطه‌مند نیست. متاسفانه نسیه‌ترین فعالیت سینما در حوزه نقد و اشکال مختلف آن صورت می‌گیرد و شان حرفه‌ای آن‌ها فاقد ضمانتی قانونی و صنفی است. شاید تعیین تعرفه و نرخ‌گذاری برای فعالیت‌های مکتوب و رسانه‌ای در حوزه سینما به واسطه ماهیت دوزیسته این صنف امری دشوار باشد اما دست‌کم، ضرورت طرح این مساله درشرایط کنونی که جایگاه حرفه‌ای این صنف به دلایل مختلف، تهدید و تحدید می‌شود، صیانت خانه سینما از یکی از اصناف و فرزندان خود محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد می‌توان در یک هم‌اندیشی مشترک بین خانه سینما، انجمن منتقدان، سازمان سینمایی و تشکل‌های صنفی روزنامه‌نگاری، به سیاست روشنی در ارتباط با تعیین تعرفه برای فعالیت‌های مکتوب و رسانه‌ای در حوزه سینما رسید.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
