بهانه نگارش این یادداشت اکران و نمایش فیلم قابل تأملزغال به کارگردانی اسماعیل منصف است که مورد توجه منتقدان و مخاطبان جدی سینما قرار گرفته است. فیلمی غنی و سرشار از ارزش‌های سینمایی که نه چهره و بازیگر شناخته شده‌ای دارد و نه از امکانات و حمایت‌های ویژه‌ای برخوردار بوده، مگر مشاوره‌هایی که رخشان بنی‌اعتماد در تدوین فیلم به کارگردان داده است. فیلم با عوامل بومی و محلی و به زبان ترکی ساخته شده اما از این ظرفیت دراماتیک برخوردار است که مخاطبان متنوعی را از همه جای ایران پای تماشای خود بنشاند و با قصه و آدم‌هایش همراه کند. جالب این‌که پیش از این نیز فیلمی با عنوان اِو (خانه)به کارگردانی اصغر یوسفی‌نژاد به زبان آذری تولید شده بود که هم در جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار گرفت و هم در زمان اکرانش با اقبال خوبی از سوی مخاطبان همراه شد. اِو و زغال نمونه‌ای از فیلم‌هایی هستند که اهمیت و ضرورت توجه بیش‌تر به سینمای بومی را گوشزد می‌کنند و این‌که در سطح شهرستانها، استعدادها و توانمندی‌هایی زیادی نهفته که ناشناخته و گمنام هستند یا آثارشان در معرض دیده شدن قرار نگرفته است. سال‌هاست که در گپ‌و‌گفت‌های تحلیلی و نقادانه درباره مسائل و چالش‌های سینمای ایران از موضوع‌هایی چون سینمای ملی یا ایرانی و همچنین لزوم پایتخت‌گریزی در فیلم‌سازی و پرهیز از فیلم‌های صرفا شهری و آپارتمانی، مطرح می‌شود، اما توجه و حمایت از فیلم‌سازان شهرستانی و رشد سینمای بومی به عنوان یک راهکار موثر برای خروج از این وضعیت تکراری و تجربه‌های تازه در سینمای ایران مورد بی‌مهری و کم توجهی قرار می‌گیرد.
این در
اگرچه مفهوم سینمای ملی مفهومی پرمناقشه است که بر سر ماهیت و مصادیق آن اختلاف نظرهای جدی وجود دارد اما اگر آن را به مثابه دغدغه داشتن برای قوام و شکل‌گیری یک سینمای ایرانی فرض کنیم بدیهی است که بدون توجه به همه ظرفیت‌های فیلم‌سازی در ایران قابل تحقق نیست. سیاست‌گذاران و مسئولان سینمایی که سال‌هاست از سینمای ملی دم می‌زنند یا نسبت به تمرکزگرایی موجود در سینما انتقاد دارند نباید از سینمای بومی و محلی غفلت کنند. سینمای ملی از دل سینمای بومی بیرون می‌آید و بدون لحاظ کردن آن نمی‌توان به نقطه آرمانی و مطلوب در شکوفایی همه ظرفیت‌هایی موجود در هنر-صنعت سینما دست یافت. ظرفیتی که در زیست‌بوم ایران با تنوع زیستی و فرهنگی‌اش وجود دارد یک امکان بی‌نظیر برای فیلم‌سازی فراهم می‌کند که متأسفانه به خوبی از آن استفاده نمی‌شود. این در حالی است که همه ایران، تهران نیست و سبک زندگی هم صرفاً به زندگی شهری و آپارتمانی ختم نمی‌شود. قومیت‌های مختلف ایرانی هر کدام قصه و ماجراهای خود را دارند و هر کدام می‌توانند واجد سینمای مخصوص به خود باشند. این به معنای این نیست که سینمای بومی امری جدا و فارغ از مفهوم و اصول سینما به معنای کلی قضیه است. فیلم‌های بومی و محلی هم از زبان و قواعد کلی سینمایی پیروی می‌کند اما قومیت و بومی بودن مظروفی است که می‌تواند در درون این ظرف به تصویر کشیده شده و روایت شود. اتفاقا فیلم های موفقی که در این زمینه تولید شده مثل اِو و زغال به‌رغم بهره‌گیری از عناصر و مولفه‌های بومی که مهم‌تر از همه آن‌ها زبان فیلم است، توانسته با مخاطبان غیر بومی خود هم ارتباط خوبی برقرار کند. در واقع زبان ترکی در این دو فیلم و زیرنویس داشتن آن‌ها به عنوان یک مانع و عامل بازدارنده برای جذب مخاطب غیر بومی عمل نکرده. اتفاقا سینمای بومی می‌تواند زبان‌های محلی و گویش‌های مختلف را به زبان دراماتیک بدل کرده و از هژمونی زبان فارسی یا لهجه تهرانی در سینمای ایران بکاهد. ضمن این‌که سینما نقش مهمی در آشنایی اقوام ایرانی از زبان‌های بومی یک‌دیگر دارد و امکان‌هایی تازه در بازی‌های کلامی در سینما فراهم می‌کند. 
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
