علیرضا داوودنژاد به عنوان کارگردان آثاری مانند نازنین (۱۳۵۴)، شاهرگ (۱۳۵۴)، قدغن (۱۳۵۷)، جایزه (۱۳۶۱) و خانه‌ی عنکبوت (۱۳۶۲) یا بی‌پناه (۱۳۶۵) و عاشقانه (۱۳۷۴) همواره از بازیگران شناخته شده استفاده کرد اما نیاز (۱۳۷۰) در کارنامه‌ی او یک نقطه‌ی عطف محسوب می‌شود. به‌جز محمدرضا داوودنژاد و شهره لرستانی، بازیگران دیگر این فیلم از میان نابازیگرانی انتخاب شده‌اند که پیش از این تجربه‌ی بازیگری نداشته‌اند. استفاده‌ی داوودنژاد از نابازیگران در میان آثار او هم به نوعی نوآوری محسوب می‌شود و هم چالش بزرگی پیش رویش قرار داد، چرا که هدایت افرادی که تا به حال تجربه‌ی حضور در برابر دوربین را نداشته‌اند، هم کار را دشوار می‌کند و زمان‌بر است و هم می‌تواند بار مالی بیش‌تری بر دوش یک پروژه‌ی سینمایی بگذارد. با این حال هدایت علی سوری شخصیت اصلی فیلم به گونه‌ای هست که بازی قابل قبولی از خودش ارائه کند. مصائب شیرین (۱۳۷۷) از لحاظ بازیگری، هم تجربه‌ای تازه در سینما ایران محسوب می‌شود و هم برای نخستین بار شاهد هستیم که یک فیلم‌ساز از اعضای خانواده‌اش برای بازی در نقش‌های اصلی و فرعی یک فیلم سینمایی استفاده می‌کند. درواقع ستاره‌ی این فیلم نه رضا داوودنژاد و دخترعمویش مونا بلکه مرحوم احترام السادات حبیبیان مادر داوودنژاد در نقش مادری است که نگران روابط عاطفی نوه‌اش و دختر عموی اوست. سرکار خانم حبیبیان مانند مرحوم پروین‌دخت یزدانیان مادر کیومرث پور‌احمد، در برابر دوربین پسرش بسیار راحت ظاهر می‌شود. او بازیگر نبود اما می‌توانست بار مفهومی یک صحنه را بر اساس هدایت داوودنژاد پیش ببرد.
در کلاس هنرپیشگی (۱۳۹۲) بنای کار بر بداهه است. خود داوودنژاد رو به دوربین می‌گوید که همیشه دوست داشته تا فیلمی با حضور اعضای فامیلش بسازد و سپس بدون این‌که دوربین برشی بخورد، او سراغ اعضای خانواده و فامیلش می‌رود و به شکلی ناگهانی وارد فضای داستانی می‌شویم. داوودنژاد به معنای واقعی کلمه در این فیلمش کلاس هنرپیشگی را جلوی دوربین به اجرا گذاشته است. هم در این فیلم و هم در مصایب شیرین در لحظاتی بازیگران رو به دوربین حرف می‌زنند که این در واقع اوج لحظات بداهه است. در چنین میزانسنی کارگردان سینما به نوعی به کارگردان تئاتر بدل شده که پیش از «اجرا» تمام نکات بازی را با بازیگرانش تمرین کرده و اکنون شاهد بازی بازیگران است و این بازیگر است که تنها در مقابل دوربین قرار می‌گیرد و باید هم حواسش به تمرین‌ها باشد و هم مراقب باشد که دوربین دارد تصویر و صدایش را ضبط می‌کند.
علیرضا داوودنژاد یکی از کارگردان‌های خلاق سینمای ایران است که بی سر و صدا و بی‌آن‌که بخواهد خودش و کارش را «بولد کند» به فیلم‌سازی ادامه می‌دهد. تجربه‌های کم‌نظیری در زمینه‌ی بازیگری سینما در چند فیلم آخرش به کار گرفته که شرح برخی از آن‌ها آمد. به نظر می‌رسد همزمان با فاصله گرفتن از قصه‌گویی و روایت داستانی – که فیلم‌نامه‌هایش در سال‌های دور نشان می‌دهند در این کار خبره است – به نوعی سینمای تجربی تمایل پیدا کرده که روغن مار (۱۳۹۴) یکی از بارقه‌های رویکرد تازه‌ی او است. حتی می‌توان فراری (۱۳۹۴) و مصایب شیرین ۲ (۱۳۹۶) را نیز در همین راستا ارزیابی کرد. با این که در فراری ظاهراً روایتی داستانی را دنبال می‌کند اما گویا دغدغه‌ی او همچنان تجربه ورزیدن است. مصایب شیرین ۲ که روایت چندین سال بعد و زندگی مونا و رضا را روایت می‌کند، همچنان بازیگری به عنوان ابزاری برای بیان روایت را دنبال کرده است.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
.jpg)
.jpg)
