با کارگردان‌های سرشناسی کار کرده از جان فورد، فریتس لانگ، ویلیام ولمن، کینگ ویدور و البته سرجیو لئونه که با روزی روزگاری در غرب (1968) کلیشه‌ی شخصیت خوبِ او را شکست و نقش فرانک، آدم بده‌ی داستان را به او واگذار کرد. درواقع هنری جینز فوندا یکی از بازیگرانی است که دشمن بازیگری به سبک متد دانسته می‌شود و اعتقادی به چنین سبکی نداشته و معتقد است هر بازیگری برای خودش متد خاصی دارد که منحصر به خودِ اوست. این کشاکشی طولانی میان بازیگران معتقد به متد و بازیگرانی است که هیچ شیوه و روشی را در بازی‌های‌شان برنمی‌تابند و می‌گویند فیلم‌به‌فیلم، سبک‌و‌سیاق هر بازیگری با فیلم قبلی‌اش متفاوت است و نمی‌توانند خودشان را در چهارچوب‌های از پیش تعیین شده‌ای محصور کنند.
هنری فوندا بازی‌هایش را با چهره‌ای سنگی ارائه میکند. تقریباً به یاد نداریم در فیلمی خندیده باشد؛ شاید برای همین در کارنامه‌ی کاری‌اش به جز استثناهایی مانند خانم ایو (1941) ساخته‌ی پرستن استرجس و در کنار ستاره‌ی پرتحرک و استثنایی سینمای کلاسیک، باربارا استانویک؛ نقش‌های احساساتی بازی نکرده است. شاید برای همین است که نقش تام جاد شخصیت تلخِ خوشه‌های خشم (1940) مانند قبایی است که بر تن او دوخته‌اند. تام جاد با بازی هنری فوندا شخصیتی است که با دنیا و آدم‌هایش سرِ ستیزه دارد و معتقد است که حق گرفتنی است و نه دادنی و این را در رفتار سرد و پرخاشگرانه‌اش با نمایندگان صاحب‌کاران نیز می‌بینیم.
هنری فوندا بازیگری نیست که از خودش احساساتی را به نمایش بگذارد که این چنین بازیگرانی در تاریخ سینما کم نبوده‌اند از تایرون پاور تا فرد مک‌کورای، گری کوپر و شمار فراوان دیگری؛ اما فوندا تلاش میکند که احساسات را نه در چهره بلکه در نگاه و البته کمتر در کلامش به نمایش بگذارد که این درواقع اختصاصی‌ترین وجه بازیگری اوست. او در این میان از مکث‌هایش بیش‌ترین استفاده را میکند. مثل این است که در سکوت به بازی بازیگر مقابلش نگاه میکند و نگرانی را می‌توان از چشم‌هایش خواند.
یکی از نمونه‌ای‌ترین بازی‌هایش را در این زمینه می‌توان در 12 مرد خشمگین (1958) برشمرد. او که خودش را در پایان فیلم دیویس می‌نامد نخستین کسی است که رأی به بی‌گناهی متهم جوان می‌دهد هم اوست. دیویس با بازی فوندا آدمی است که ابتدا گوش می‌دهد، کسی چیزی از او نمی‌شنود اما وقتی پای در معرکه می‌گذارد تا بازی را برنده نشود دست نمی‌کشد. به نظر می‌رسد چنین شخصیتی درونگرا ایده‌آل خود فوندا نیز بوده است. او تهیه‌ی این فیلم را بر عهده گرفت و با وجود عدم موفقیت مالی همواره از این فیلم با احترام یاد کرده است.
همان‌طور که اشاره شد لئونه برای نقش منفی فیلمش، فرانک از فوندا استفاده میکند و فوندا این‌بار و در نقشی منفی از همان شگردهای همیشگی‌اش استفاده میکند بی آن که بخواهد چیز تازه‌ای به این نقش اضافه کند. درواقع لئونه از «هام فیزیکی» فوندا برای درآمدن این نقش استفاده کرده و فوندا بی آن که بخواهد خبیث نشان داده شود، به شخصیتی بدل می‌سود که تماشاگر منتظر است که سرانجام تقاص پس بدهد. هنری فوندا در کارنامه‌ی بازیگری‌اش در ظاهر نقش‌های متونی بازی کرد اما بی آن که بخواهد از تئوری بازیگران متد استفاده کند به گونه‌ای ناخودآگاه چنین کرده و در هیأت بازیگری مؤلف ظاهر شده که همواره یک شخصیت را بازی کرده است: آدمی تودار، کم‌حرف، تا اندازه‌ای آرمانگرا، نه عاشقی دل‌خسته و رمانتیک (همان‌طور که براندو کمتر تناسبی با نقش ناپلئون در دزیره (1954) داشته است) با صورتی سرد و چشمانی نگران که گویی سعی دارد راز مهمی را از دیگران-درواقع تماشاگران- پنهان کند.
کانال تلگرام ماهنامه سینمایی فیلم:
